Fizjoterapia zwierząt – kiedy z niej skorzystać?

Urazy stawów i mięśni, nabyte podczas zabaw, czy spacerów, a także choroby, związane z zaawansowanym wiekiem, to niestety przykra rzeczywistość, z którą zmierzyć będzie musiała się większość właścicieli zwierząt. W tych oraz szeregu innych przypadków pomoc wykwalifikowanego fizjoterapeuty okaże się najczęściej niezbędna. Kiedy skorzystać z zoofizjoterapii oraz jakie są jej zalety?

Fizjoterapia zwierząt – na czym polega?

Fizjoterapia (zoofizjoterapia) to dziedzina medycyny weterynaryjnej, zajmująca się rehabilitacją zwierząt po urazach, zabiegach ortopedycznych, a także chorobach neurologicznych, stawów, mięśni oraz innych schorzeń, mających wpływ na ruchomość zwierzęcia. Wykorzystywana jest również w treningach psów sportowych i koni, pozwalając na zwiększenie wytrzymałości, wydolności oraz masy mięśniowej. Jej głównym zadaniem jest wzmocnienie mięśni, poprawa mobilności, a także skrócenie rekonwalescencji.

W obrębie fizjoterapii wyróżnia się profilaktykę, czyli działania mające zapobiegać rozwojowi chorób i przeciwdziałać urazom w przyszłości, a także zabiegi fizykalne. Do pierwszych z nich zaliczamy:

• laseroterapia – metoda polegająca na emisji wiązki światła na wybrany fragment ciała, co wpływa na metabolizm w komórkach i zwiększenie syntezy kolagenu,
• terapia falą uderzeniową – która poprzez stymulację wybranych partii ciała pobudza naturalne mechanizmy regeneracyjne zwierzęcego organizmu,
• magnetoterapia – rodzaj fizjoterapii, która stymuluje krążenie krwi oraz zmniejsza obrzęki i stany zapalne poprzez emisję pola magnetycznego, wytwarzanego przez specjalny aplikator,
• elektroterapia – wykorzystuje emisję prądu zmiennego lub stałego o określonej częstotliwości do stymulacji tkanek,
• terapia ultradźwiękami (sonoterapia) – polega na generowaniu fali akustycznej o częstotliwościach w zakresie od 800 kHz do 3 MHz, która jest następnie absorbowana przez chore lub uszkodzone tkanki,
• termoterapia – metoda opierająca się na leczniczym wykorzystywaniu ciepła (ciepłolecznictwo) bądź zimna, np. poprzez okłady, kąpiele, czy promieniowanie podczerwone.

W zakres zabiegów manualnych wchodzą m.in. masaże, ćwiczenia bierne, a także mobilizacje stawowe. W zakres fizjoterapii wpisuje się również hydroterapia dla zwierząt, polegająca na wykonywaniu ćwiczeń przy częściowym zanurzeniu zwierzęcia w wodzie oraz kinezyterapia – ćwiczenia aktywne z wykorzystaniem różnorodnego sprzętu i bieżni suchej.

Fizjoterapia zwierząt – wskazania

Próg bólu zwierząt różni się od ludzkiego – dla psów i kotów jest on dużo wyższy, przez co o problemie zdrowotnym naszego pupila dowiadujemy się dopiero w momencie, gdy dolegliwości bólowe stają się naprawdę silne. Na wizytę u fizjoterapeuty zwierzęcego powinniśmy zdecydować się na podstawie sugestii lekarza weterynarii bądź po zauważeniu (często drobnych) zmian w zachowaniu zwierzęcia. Do najczęstszych sygnałów alarmowych zaliczymy inny chód, częste zmiany pozycji podczas odpoczynku czy snu oraz zmniejszenie aktywności ruchowej. Pacjentami zoofizjoterapeutów zostają również konie, a także mniejsze zwierzęta, takie jak króliki – szukając odpowiedniego lekarza, pamiętaj, by kierować się przede wszystkim jego doświadczeniem w leczeniu konkretnego gatunku.

Najczęstszymi wskazaniami do wizyty u fizjoterapeuty zwierzęcego są:

• zabiegi ingerujące w układ kostno-stawowy i mięśniowy,
• zabiegi neurologiczne,
• problemy z poruszaniem się,
• zaniki mięśniowe,
• wrodzone i nabyte wady układu ruchowego,
• urazy, także przebyte stosunkowo dawno, nieobjęte wcześniej odpowiednią fizjoterapią,
• stany zapalne i choroby stawów,
• duża aktywność fizyczna (np. psy sportowe),
• zaawansowany wiek zwierzęcia,
• nadwaga.

Korzyści z fizjoterapii weterynaryjnej

Dużą zaletę fizjoterapii – zwłaszcza dla osób (często niesłusznie) przeciwnych leczeniu farmakologicznemu – stanowi jej nieinwazyjny charakter. Oddziaływanie na chorą tkankę odbywa się zwykle w sposób niewymagający użycia żadnych substancji chemicznych, poza ewentualnymi maściami pomocniczymi. Spośród wszystkich pozytywnych efektów tej dziedziny weterynarii warto wymienić w szczególności:

• zmniejszenie bólu,
• zmniejszenie stanów zapalnych,
• redukcję obrzęków,
• ograniczanie skutków chorób układu nerwowego i mięśniowego,
• poprawę komfortu ruchowego i samopoczucia,
• przyspieszenie gojenia ran.

Równie dużo korzyści z zoofizjoterapii jesteśmy w stanie wyciągnąć, stosując ją w charakterze profilaktycznym. Prawidłowo przeprowadzane masaże oraz inne zabiegi skutecznie chronią przed potencjalnymi urazami, zwłaszcza zwierzęta bardzo aktywne fizycznie bądź przygotowywane do zawodów sportowych. Zapobiegają one też szeregowi chorób kości, chrząstek, więzadeł i ścięgien.

Należy pamiętać, że największe korzyści z fizjoterapii dla zwierząt uzyskamy, przychodząc do specjalisty jak najwcześniej po zauważeniu problemu. W przypadku osobników szczególnie narażonych (np. starszych bądź z nadwagą) najważniejsze będą okresowe kontrole oraz zabiegi profilaktyczne, które skutecznie zahamują bądź znacznie spowolnią rozwój schorzeń. 

Jak przebiega wizyta u fizjoterapeuty dla zwierząt?

Zakładając, że mamy już za sobą fachową diagnozę stanu zdrowia zwierzęcia, pierwszy krok na wizytach u zoofizjoterapeuty stanowi zazwyczaj masaż. Ma on na celu rozgrzać mięśnie i wspomóc krążenie. Następnie, w zależności od ustalonej metody leczenia, przeprowadzany jest odpowiedni zabieg elektroterapeutyczny, hydroterapeutyczny bądź inny, zalecony przez specjalistę. Dobry fizjoterapeuta musi być przy tym dobrym behawiorystą – powinien rozpoznawać strach, ból oraz inne nieprzyjemne dla zwierzęcia doznania, błyskawicznie na nie reagując i nagradzając je za dobre, spokojne zachowanie.