Jakie zwierzęta potrzebują stomatologa?

Wśród niedoświadczonych właścicieli zwierząt domowych często spotykamy się z poglądem, według którego zęby ich pupili są mocne i niemal nie wymagają troski – w końcu żyjące na wolności osobniki z łatwością radzą sobie bez żadnej specjalistycznej higieny i profilaktyki. Takie całkowicie błędne podejście może sprowadzić na nasze zwierzę szereg problemów zdrowotnych – sprawdź, które gatunki i rasy będą w szczególności narażone na problemy z zębami oraz jak im zapobiegać.

Kilka słów o stomatologii zwierząt

Stomatologia dla zwierząt może być zdefiniowana jako oddzielna dyscyplina, działająca w obrębie weterynarii, zajmująca się czynnościami w zakresie profilaktyki, diagnostyki oraz leczenia zaburzeń i chorób jamy ustnej u zwierząt. Co ważne, na polskich uczelniach nie istnieje specjalizacja, dedykowana tej dziedzinie – by stać się fachowcem z obszaru zwierzęcej stomatologii, należy podejść do programu kształcenia w innym kraju Europy bądź w Stanach Zjednoczonych.

Celem stomatologii zwierzęcej jest przeniesienie standardów i metod leczenia ze stomatologii ludzkiej na grunt weterynarii z uwzględnieniem specyfiki anatomii, fizjologii i patofizjologii zwierząt. Nowoczesne gabinety dla naszych pupili są wyposażone w wysokiej jakości sprzęt, taki jak unity stomatologiczne, RTG, systemy wywoływania zdjęć, aparaty anestezjologiczne, monitory stanu pacjenta oraz inne narzędzia przystosowane do pracy ze zwierzętami. W jej ramach uprawniony specjalista może przeprowadzać m.in. zabiegi i usługi, takie jak:

• endodoncja (leczenie kanałowe),
• protetyka,
• ortodoncja,
• chirurgia stomatologiczna,
• usuwanie kamienia nazębnego,
• lakierowanie zębów,
• leczenie chorób przyzębia i dziąseł.

Dobry stomatolog dla zwierząt będzie w stanie zdiagnozować konkretny przypadek i wprowadzić odpowiednie leczenie, a także przedstawić właścicielowi program opieki dostosowany do potrzeb czworonoga. Zaproponuje również zalecaną częstość wizyt i będzie w stanie zaprezentować prawidłowe techniki mycia zębów, czy doboru produktów do higieny jamy ustnej.

Z jakimi objawami udać się ze zwierzęciem do stomatologa?

Zwierzęta są w stanie długo nie komunikować swojemu właścicielowi o dolegliwościach bólowych. Często o problemie zdrowotnym w jamie ustnej pupila dowiadujemy się w momencie, gdy zwierzę zdradza już poważniejsze objawy problemów ze zdrowiem – i kiedy często jest już za późno na uratowanie pełnego uzębienia. Do objawów, które powinny nas z miejsca zaniepokoić, należą:

• brak apetytu,
• spadek masy ciała,
• nietypowe ruchy pyszczka podczas przeżuwania, zdradzające ból,
• nieprzyjemny zapach z ust,
• obfity ślinotok,
• opuchlizna,
• apatia, osowiałość, brak chęci do zabaw.

Szybkiej interwencji stomatologicznej będą wymagać z kolei objawy, widoczne po otworzeniu pyska zwierzęcia, takie jak:

• kamień nazębny,
• zaczerwienienie dziąseł,
• widoczna krew,
• złamany lub ukruszony ząb,
• obecność ropy.

Kontrolom u weterynarza-stomatologa powinny podlegać także młode zwierzęta, którym pojawiają się nowe zęby. Pozwoli to zapobiec ewentualnym – często bolesnym i wymagającym kosztownego leczenia – wadom zgryzu. 

Stomatologia dla psów – które rasy wymagają opieki?

Według statystyk choroby przyzębia i zębów mogą dotyczyć 44-63,3% wszystkich psów, z czego u osobników powyżej 3 r.ż. może być to nawet 85%. O częstości występowania konkretnych schorzeń decydują przede wszystkim uwarunkowania genetyczne, wynikające z konkretnej budowy anatomicznej szczęki, a także troska o właściwą higienę ze strony właściciela czworonoga.

Na problemy z zębami są w pierwszej kolejności narażone bardzo młode psy – w ich przypadku najwięcej dolegliwości występuje podczas wymiany zębów mlecznych na stałe w małej szczęce. Nieprawidłowości będą również dotyczyć w późniejszych latach osobników ras małych i miniaturowych, takich jak yorkshire teriery, chihuahua, sznaucery miniaturowe i pomeraniany.

Kolejną grupę podwyższonego ryzyka stanowią rasy brachycefaliczne, takie jak buldogi, bullmastiffy, chow chow, pekińczyki, mopsy, boksery shih tzu i boston teriery, co wynika z nienaturalnego stłoczenia zębów – górny rząd umieszczony jest za dolnym, doprowadzając tym samym do ich rotacji. Rasy duże takie jak mastify i boksery często cierpią ponadto na przerost dziąseł.

Ze względu na specyficzny kształt pyska troski wymagają też charty i whippery. Szczególnie u pierwszych z wymienionych problem ten osiąga duże wymiary – według statystyk na choroby zębów cierpi niemal 40% psów tej rasy. Wąskie i wydłużone pyski, charakterystyczne dla jamników i collie, będą z kolei generowały ryzyko chorób kieszonek dziąsłowych.

Stomatologia u kotów

Zgodnie z szacunkami American Veterinary Dental Society niemal 70% kotów domowych wykazuje oznaki chorób jamy ustnej jeszcze przed osiągnięciem trzeciego roku życia. Problem ten jest o tyle poważny dla właścicieli, że kłopoty z uzębieniem są u nich trudniejsze do spostrzeżenia niż u psów – koty są w stanie bardzo dobrze i przez długi czas maskować ból, dając nam jedynie subtelne objawy, że dzieje się coś niepokojącego. To dlatego właściciele – szczególnie ci, którzy nie przykładają należytej uwagi do zdrowia jamy ustnej swoich pupili – zgłaszają się z nimi do weterynarza zazwyczaj dopiero w momencie, gdy choroba znajduje się już w zaawansowanym stadium.

Do najczęstszych problemów z uzębieniem u kotów zalicza się złamania spowodowane urazem oraz zmiany resorpcyjne (FRL), dotykające nawet 60% osobników w wieku powyżej 5 r.ż. Choroba ta polega na wchłanianiu struktury zęba przez jego własne komórki, rozkładu szkliwa pokrywającego ząb i ostatecznie do jego zaniku lub złamania. Opisywana przypadłość dotyczy najczęściej zębów przednich, górnych zębów przedtrzonowych i trzonowych.

Rasy, u których najczęściej diagnozuje się choroby uzębienia, to m.in.:

• maine coon,
• savannah,
• kot perski,
• pers szynszylowy,
• kot burmański,
• sfinks,
• kot brytyjski.

By zapobiec rozwojowi chorób jamy ustnej u kotów, konieczne będzie regularne doglądanie stanu zębów oraz zwracanie uwagi na nawet najbardziej subtelne objawy problemów. Zaliczyć możemy do nich zmianę nawyków żywieniowych (np. niechęć do suchej karmy, rzadsze spożywanie posiłków, czy gryzienie wyłącznie jedną stroną) i ocieranie pyszczka łapą w celu innym niż higiena. Kłopoty z uzębieniem możemy dostrzec też podczas zabaw, np. gdy pupil przestał nas gryźć lub w ogóle stracił zainteresowanie zabawkami. 

Stomatologia dla gryzoni – o tym musisz pamiętać

Niespotykane u innych gatunków uzębienie to bez wątpienia jedna z najbardziej charakterystycznych cech gryzoni. Każdy z nich posiada zęby hypselodontyczne (otwartokoronowe), rosnące nieprzerwanie przez całe życie – u większości dotyczy to siekaczy, a u świnek morskich i szynszyli – także zębów trzonowych. Dla przykładu u szczurów siekacze są w stanie rosnąć nawet 2,2-2,8 mm tygodniowo. Większość gatunków posiada między 16 a 20 zębów. Między siekaczami a przedtrzonowymi występuje charakterystyczna przerwa (diastema).

Do najczęściej spotykanych problemów w obrębie jamy ustnej u gryzoni należy przerost siekaczy, uniemożliwiający konsumpcję pożywienia i powodujący silne dolegliwości bólowe. Niektóre gatunki przejawiają zwiększoną podatność na występowanie próchnicy. Powszechnie diagnozowane schorzenie stanowi też nieprawidłowy gryz w formie nabytej lub rzadziej dziedzicznej. Należy pamiętać, że osobniki obciążone genetycznie nie powinny być poddawane rozmnażaniu. U świnek morskich diagnozuje się ponadto wydłużenie korzeni, które rosną nieprawidłowo w głąb szczęki, powodując bolesność dziąseł, wrzody, a nawet stany zapalne oczu.

Do typowych objawów, zdradzających problemy z zębami u gryzoni, zaliczamy niechęć do jedzenia, trudności w gryzieniu, ślinotok, widoczne rany w okolicach dziąseł, preferowanie miękkich pokarmów i spadek masy ciała. W najpoważniejszych przypadkach choroby stomatologiczne mogą doprowadzić do śmierci z powodu braku możliwości przyjmowania pokarmu.

Najprostszym sposobem na zadbanie o zęby u gryzoni jest dostarczenie im gryzaków oraz karmy, składającej się z twardych i chrupiących przysmaków, ułatwiających ścieranie zębów. Mamy tu na myśli kolby, orzechy, nasiona i korzenie roślin lub specjalne karmy z formułą dentystyczną, których skład i struktura wspomagają przebieg procesu ścierania. Klucz do zachowania zdrowia będą stanowiły także regularne kontrole u weterynarza, przeprowadzane przynajmniej co 6 miesięcy. Wyjątek stanowić będą wady zgryzu – wtedy konsultacje mogą być konieczne nawet co kilka tygodni.

Jak dbać o zęby zwierząt? Przede wszystkim – profilaktyka!

Mamy nadzieję, że artykuł ten pomógł rozjaśnić kwestię zdrowia uzębienia u poszczególnych gatunków zwierząt. Każdego właściciela czworonoga, pragnącego jak najlepiej zadbać o zdrowie swojego pupila w tym (i każdym innym) zakresie, zachęcamy do skorzystania z oferty Gabinetu Weterynaryjnego Pluto w Radzionkowie oraz Dog-torek w Piekarach Śląskich. Nasi doświadczeni diagności i lekarze, posiadający bogate doświadczenie w stomatologii zwierząt, będą w stanie zaproponować ci kompletny zestaw badań, zabiegów oraz porad pielęgnacyjnych, które pomogą twojemu zwierzęciu cieszyć się długim, bezbolesnym życiem. 

Stomatologią zwierząt na Śląsku w naszym gabinecie zajmuje się dr Zhanna Filimonowa. Ukończyła studia w Krakowie, specjalizuje się w dermatologii oraz stomatologii psów i kotów. Wykonuje specjalistyczne zabiegi stomatologiczne takie jak – usuwanie kamienia, usuwanie zębów trzonowych czy kłów. Kocha zwierzęta.

Zapraszamy na wizytę!